Zamówienia publiczne w centrum zmiany

Green REV Institute wziął udział w warsztacie poświęconym zamówieniom publicznym zorganizowanym przez Buy Better Food we współpracy z EU Food Policy Coalition. Wydarzenie odbyło się 5 listopada w Brukseli i zgromadziło europejskie organizacje, rolników i rolniczki. Uczestnicy i uczestniczki skupili się na strategicznych działaniach mających na celu reformę unijnych dyrektyw dotyczących zamówień publicznych oraz na praktycznych rozwiązaniach wspierających przejście na bardziej zrównoważone, roślinne i sprawiedliwe systemy żywieniowe. 

Podczas warsztatu przedstawiciele i przedstawicielki organizacji takich jak Mensa Civica, Organic Cities, Fair Trade Advocacy Office (FTAO) czy Eurocities – wraz z ekspertami ds. prawa i samorządowcami – zaznaczali, że skuteczna transformacja zamówień publicznych wymaga szerokiego zaangażowania wszystkich stron: od lokalnych producentów żywności, przez instytucje publiczne, po organizacje pozarządowe. Podkreślali kluczową rolę samorządów w wprowadzaniu zrównoważonych standardów żywieniowych, a także konieczność włączania rolników i rolniczek w proces konsultacji, aby zapewnić lokalny i sprawiedliwy łańcuch dostaw.

Zamówienia publiczne – narzędzie zmiany

Jednym z głównych tematów warsztatu było wykorzystanie zamówień publicznych jako centrum transformacji systemu żywnościowego. Jak pokazują doświadczenia Green REV Institute, decyzje podejmowane na poziomie samorządów i instytucji publicznych mogą znacznie przyspieszyć przejście na dietę roślinną, lokalną i zrównoważoną. Przykładem jest kampania „Roślinna Szkoła”, która zdobyła wsparcie ponad 60 radnych i radnych w całej Polsce. Dzięki Roślinnej Szkole tylko między 2024 i 2025 rokiem REV wspólnie z partnerami zorganizował prawie 80 lokalnych, stacjonarnych wydarzeń, debat, premier reportaży i okrągłych stołów z udziałem lokalnych społeczności, organizacji pozarządowych, strony eksperckiej. 

Diagnoza problemu – co jedzą polskie dzieci?

Green REV Institute przeprowadził w 2024 roku analizę ponad 1500 szkół, która ujawniła poważne braki w dostępności opcji roślinnych, transparentności składników i zrównoważenia posiłków. Tylko 11,86% szkół oferowało menu wegetariańskie, a zaledwie 0,28% – w pełni roślinne. W 39% placówek mięso pojawiało się w 65–80% posiłków, a w 18,5% szkół serwowano je niemal codziennie. 64,4% jadłospisów uwzględniało informacje o alergenach, ale 5% zawierało niekompletne dane, a pozostałe albo pomijały te informacje, albo odsyłały do innych źródeł. 13% szkół wymagało zaświadczenia lekarskiego, aby dziecko mogło otrzymać posiłek bezmięsny. 

Dane pokazują, że polskie stołówki szkolne wciąż opierają się na diecie wysokoprzetworzonej, mięsnej. Problem pogłębia brak edukacji żywieniowej i niskie standardy transparentności — wiele szkół nie podaje podstawowych informacji, takich jak waga porcji czy składniki dań.

Badanie „Climate on a Plate” (2024), zrealizowane przez More in Common na zlecenie Green REV Institute, dodatkowo wykazało, że młodzież w wieku 15–18 lat je nieregularnie, szybko i w sposób niezrównoważony, priorytetyzując wygodę, niską cenę i sytość nad jakością. Fast food, przetworzone produkty i dania z mięsem dominują w diecie, podczas gdy pojęcia takie jak „zdrowe odżywianie” czy „zrównoważona żywność” pozostają obce. To dowodzi, jak pilna jest potrzeba systemowych zmian w żywieniu zbiorowym, które mogłyby edukować i kształtować lepsze nawyki żywieniowe od najmłodszych lat oraz inwestować w zdrowie przyszłych pokoleń.

Budowanie świadomości i standardów

Green REV Institute prowadzi szerokie działania w zakresie dostępu do bezpiecznej żywności. Platforma bezpiecznazywnosc.org łączy dialog publiczny, edukację i rzecznictwo na rzecz bezpiecznej, zrównoważonej żywności. Inicjatywa obejmuje:

• Magazyn Bezpieczna Żywność — miejsce, gdzie publikowane są artykuły eksperckie, analizy i raporty na temat zrównoważonych systemów żywnościowych.
• Forum Bezpieczna Żywność — przestrzeń, w której naukowcy, ekspertki, samorządowcy, Radne, producenci i strona aktywistyczna wymieniają się wiedzą i wspólnie tworzą rozwiązania.

Przyszłość: zamówienia publiczne jako motor zmiany

Podczas warsztatu Buy Better Food i EU Food Policy Coalition Green REV Institute podkreślił, że zamówienia publiczne to nie tylko kwestia prawna czy ekonomiczna, to narzędzie realnej zmiany, które już teraz przekłada się na konkretne efekty. 

Zdjęcie: Unsplash