Lukka, pierwsze europejskie miasto typu smart Humanimal

Miasto Lukka w Toskanii zapisało się na kartach europejskiej historii jako pierwsze miasto typu smart Humanimal – miejsce, gdzie relacja człowieka ze zwierzęciem staje się kluczowym elementem miejskiego rozwoju i dobrostanu społecznego. Dzięki projektowi IN-HABIT, realizowanemu przez Wydział Nauk Weterynaryjnych Uniwersytetu w Pizie, miasto stało się laboratorium innowacji społecznych i urbanistycznych, wyznaczając kierunek dla przyszłości inteligentnych miast w Europie.

W dobie rosnących wyzwań społecznych i klimatycznych, takich jak starzenie się społeczeństwa, izolacja, czy ograniczony dostęp do natury, tradycyjne rozwiązania okazują się niewystarczające. Projekt IN-HABIT proponuje nową ścieżkę: aktywizację nieoczywistego zasobu, jakim są zwierzęta, by poprawić jakość życia mieszkańców.

Tzw. zwierzęta towarzyszące, gospodarskie czy dzikie – wszystkie odgrywają istotną rolę w budowaniu społecznych więzi, wspieraniu osób wrażliwych, a nawet w prewencji przemocy domowej. Jak podkreśla koordynator projektu, prof. Francesco Paolo Di Iacovo, relacja człowieka ze zwierzęciem może przynieść nową wartość zdrowotną, społeczną, kulturową i ekonomiczną.

Projekt wprowadził innowacyjne podejście Animal-Nature Based Solutions (A-NBS), które rozszerza dotychczasowe Nature-Based Solutions o komponent zwierzęcy. W jego ramach analizowano i integrowano obecność: dzikich zwierząt – jako element edukacji przyrodniczej i bioróżnorodności, zwierząt gospodarskich – powracających do przestrzeni miejskiej w kontekście lokalnej produkcji żywności i tzw. zwierząt towarzyszących – wspierających mieszkańców w codziennym funkcjonowaniu.

Jednym z kluczowych założeń IN-HABIT jest przejście od postrzegania relacji ze zwierzętami jako prywatnej sprawy do uznania jej za potencjalne źródło usług publicznych i dobra wspólnego. W tym celu w Lukce uruchomiono: platformy współprojektowania i współzarządzania, w których udział wzięli mieszkańcy i organizacje społeczne, przestrzenie relacyjne, czyli specjalnie zaprojektowane miejsca do wspólnego przebywania ludzi i zwierząt, szlak „Animabili” – 15-kilometrową trasę łączącą kluczowe zielone obszary miasta, przyjazną zarówno ludziom, jak i zwierzętom.

Projekt IN-HABIT wprowadził także szereg działań społecznych i edukacyjnych: programy szkolne uczące odpowiedzialnej opieki nad zwierzętami, m.in. poprzez gry edukacyjne, spotkania wspomagane przez zwierzęta (IAA) w domach opieki, usługi pet-care dla seniorów i osób wrażliwych, umożliwiające im lepsze funkcjonowanie z ukochanym zwierzęciem, wsparcie lokalnej gospodarki poprzez inkubację start-upów w sektorze „pet-economy” oraz rozwój turystyki przyjaznej zwierzętom.

Projekt wykorzystuje również technologie cyfrowe do monitorowania bioróżnorodności i aktywności mieszkańców w przestrzeni miejskiej, a także organizuje wydarzenia edukacyjno-rozrywkowe integrujące lokalną społeczność – od gier miejskich po bajki o zwierzętach czy warsztaty wspierane przez czworonogi.

Inicjatywa z Lukki pokazuje, że włączenie zwierząt do polityk miejskich nie tylko zwiększa dobrostan mieszkańców, ale również tworzy bardziej spójną, wspierającą się społeczność. Istotne korzyści – przy relatywnie niskich nakładach – sprawiają, że ten model może być łatwo replikowany w innych miastach. Aby jednak skutecznie rozwijać ten kierunek, potrzebne są: strategiczne dokumenty (np. karta zasad, plan działań), menedżer ds. polityki miejskiej wobec zwierząt (urban pet policy manager), długofalowe zaangażowanie sektora publicznego i prywatnego.

Dzięki doświadczeniom z Lukki, Uniwersytet w Pizie stał się europejskim liderem w promowaniu integracji ludzi i zwierząt w przestrzeni miejskiej. Wiedza i metody wypracowane w ramach IN-HABIT są już rozpowszechniane i wdrażane w innych miastach – zarówno we Włoszech, jak i za granicą – jako model przyszłości inteligentnego miasta, w którym zwierzęta są sprzymierzeńcami człowieka, a nie tylko jego towarzyszami.

Źródła: Uniwersytet w Pizie, One Health Focus, Projekt IN-HABIT

Photo: Tom Podmore / Unsplash