Systemy żywnościowe muszą być częścią miejskich planów adaptacji

Fundacja Green REV Institute pozytywnie oceniła działania Ministerstwa Klimatu i Środowiska zmierzające do ustandaryzowania i zwiększenia przejrzystości monitorowania Miejskich Planów Adaptacji (MPA) do zmian klimatu. Jednakże w oficjalnym stanowisku organizacja podkreśla istotną lukę w projekcie rozporządzenia – całkowite pominięcie systemów żywnościowych jako kategorii działań adaptacyjnych.

Żywność i sposób jej produkcji, dystrybucji oraz konsumpcji mają bezpośredni wpływ na odporność miast wobec skutków zmian klimatu. Rozwój miejskiego rolnictwa, promocja diety roślinnej, skracanie łańcuchów dostaw, walka z marnotrawieniem jedzenia czy budowanie lokalnych powiązań między samorządami a rolnikami – to działania, które realnie zwiększają bezpieczeństwo i stabilność społeczności lokalnych. Ich nieuwzględnienie w dokumentach strategicznych uniemożliwi jednak ich dalszy rozwój, ocenę efektywności i finansowanie.

Green REV Institute przypomina, że zarówno IPCC, jak i FAO uznają systemy żywnościowe za priorytetowy obszar działań klimatycznych. Tymczasem w Polsce nadal brakuje lokalnych polityk żywnościowych, a dobre praktyki – jak opracowany, ale wciąż nieprzyjęty projekt polityki żywnościowej dla Warszawy – nie znajdują odzwierciedlenia w prawie ani praktyce administracyjnej. Zdaniem fundacji, MPA powinny służyć jako narzędzie motywujące samorządy do wdrażania działań żywnościowych i podnoszenia świadomości na temat ich znaczenia dla zdrowia, środowiska i gospodarki.

Ważnym przykładem działań adaptacyjnych opartych na żywności jest program Roślinna Szkoła koordynowany przez Green REV Institute. Dzięki niemu szkoły i samorządy wdrażają zmiany w sposobie żywienia uczniów i uczennic, promują dietę roślinną, zakładają ogrody przyszkolne i miejskie farmy, a także współpracują z lokalnymi producentami żywności. Program ten wspiera edukację klimatyczno-żywieniową oraz ograniczanie marnowania żywności. Jednak przy braku ujęcia kwestii żywnościowych w rozporządzeniu, te działania nie zostaną uwzględnione w raportowaniu MPA.

Fundacja wskazuje także na brak mierników odnoszących się do żywności, takich jak powierzchnia ogrodów miejskich, udział szkół oferujących posiłki roślinne, poziom marnotrawstwa jedzenia w instytucjach publicznych czy liczba lokalnych dostawców współpracujących z samorządami. To poważna luka, która ograniczy możliwości realnej oceny postępów miast w adaptacji do zmian klimatu.

Green REV Institute apeluje o wprowadzenie kategorii „żywność i systemy żywnościowe” do katalogu działań adaptacyjnych oraz o dodanie odpowiednich wskaźników i mierników. Postuluje również, by działania żywnościowe mogły być raportowane nawet w braku formalnego ujęcia ich w przepisach – jako rozwiązanie przejściowe do czasu aktualizacji ram monitorowania.

Zdaniem fundacji, miasta nie zbudują odporności na zmiany klimatu bez transformacji systemów żywnościowych. Aby rozporządzenie w pełni odpowiadało współczesnym wyzwaniom, konieczne jest jego uzupełnienie o komponent żywnościowy – zgodny z aktualną wiedzą naukową i zaleceniami międzynarodowych instytucji. Tylko w ten sposób możliwe będzie prowadzenie spójnej, skutecznej i sprawiedliwej polityki adaptacyjnej.

Treść stanowiska pod linkiem: https://bezpiecznazywnosc.org/2025/07/23/stanowisko-ws-miejskich-planow-adaptacji/

Photo: Freepik