Belgia aktualizuje wytyczne żywieniowe, stawiając na dietę roślinną

Superior Health Council (HGR) opublikowała zaktualizowane wytyczne żywieniowe dla populacji belgijskiej, wprowadzając istotne zmiany w codziennym jadłospisie. Jednym z kluczowych elementów jest regularne włączanie roślin strączkowych do diety – przynajmniej kilka razy w tygodniu.

HGR, belgijski odpowiednik Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH, stanowi kompleksowe źródło wiedzy na temat zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze dla różnych grup wiekowych, płci i stanów fizjologicznych. Wytyczne są istotnym narzędziem dla dietetyków i dietetyczek, lekarzy i lekarek, naukowców i naukowczyń oraz wszystkich osób zainteresowanych zdrowym odżywianiem.

Nowe belgijskie zalecenia odzwierciedlają globalny trend łączenia zdrowia publicznego z ochroną środowiska. Według FAO sektor mięsny odpowiada za około 18% emisji gazów cieplarnianych na świecie, a zwiększenie udziału białka roślinnego w diecie może znacząco zmniejszyć ślad węglowy. Belgia stawia więc na produkty roślinne, pełnoziarniste, nasiona i orzechy, które dostarczają niezbędnych składników odżywczych przy jednoczesnym ograniczeniu wpływu na środowisko.

• Rośliny strączkowe – kilka porcji tygodniowo, częściowe zastąpienie mięsa, źródło białka, błonnika i witamin.
• Pełnoziarniste produkty zbożowe – co najmniej 125 g dziennie, w tym chleb pełnoziarnisty, brązowy ryż czy makarony.
• Orzechy i nasiona – 15–25 g dziennie, najlepiej niesolonych, dostarczają zdrowych tłuszczów i witamin.
• Olej roślinny zamiast tłuszczów zwierzęcych – olej rzepakowy, oliwa z oliwek i inne źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Nie tylko Belgia wprowadza takie zalecenia. Kraje skandynawskie, Niemcy czy Holandia promują zdrową i zrównoważoną dietę, zwiększając udział roślin i ograniczając mięso. Z kolei Hiszpania uchwaliła „Royal Decree”, gwarantujący dzieciom w szkołach prawo do roślinnych posiłków. Badania pokazują bowiem, że diety roślinne zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, otyłości i cukrzycy typu 2, a także przyczyniają się do ochrony klimatu.

Zaktualizowane wytyczne belgijskie wskazują na potencjał innowacji w sektorze spożywczym. Firmy mogą tworzyć nowe produkty roślinne, łatwo dostępne i smaczne, ułatwiające osobom konsumenckim dokonywanie wyborów zgodnych z zaleceniami zdrowotnymi i środowiskowymi. To także impuls dla edukacji żywieniowej, promowania produktów lokalnych i sezonowych oraz tworzenia etykiet informujących o wpływie produktów na zdrowie i planetę.

Belgia pokazuje, że zdrowe odżywianie i troska o środowisko mogą iść w parze. Zaktualizowane wytyczne HGR przesuwają akcent w kierunku diety roślinnej, ograniczają spożycie mięsa i zachęcają do wprowadzania roślin strączkowych, pełnoziarnistych produktów i zdrowych tłuszczów – krok w stronę bardziej zrównoważonej przyszłości żywności i zdrowszego społeczeństwa.

Z jednej strony, zaktualizowane w grudniu 2024 r. wytyczne NIZP PZH – PIB promują dietę roślinną, ograniczenie czerwonego mięsa oraz włączanie roślin strączkowych, pełnoziarnistych produktów i zdrowych tłuszczów, co stwarza potencjał dla rozwoju rynku roślinnych produktów spożywczych. Firmy mogą inwestować w innowacyjne produkty roślinne, edukację osób konsumenckich i promocję zdrowych alternatyw.

Z drugiej strony, pojawiają się obawy dotyczące dostępu do alternatyw w szkołach. Green REV Institute w artykule „Bez wyboru na talerzu” alarmuje, że przepisy mogą dyskryminować dzieci i młodzież stosujące diety roślinne, eliminacyjne lub wynikające z przekonań religijnych. Brak obowiązkowych alternatyw dla osób rezygnujących z mięsa, ryb czy nabiału sprawia, że pełnowartościowe posiłki roślinne nie są dostępne w większości szkół, co ogranicza realny wpływ wytycznych na zdrowe odżywianie w praktyce.

Mimo że Polska teoretycznie stwarza podobne możliwości jak Belgia w zakresie rozwoju przemysłu spożywczego i promowania diety roślinnej, praktyczne wdrożenie wytycznych napotyka na bariery systemowe, które mogą ograniczać dostęp dzieci i młodzieży do zrównoważonych, roślinnych posiłków w instytucjach edukacyjnych.

Photo: Javier Gómez on Unsplash