Kraków: o wspólnej przyszłości ludzi i zwierząt

Kryzys klimatyczny radykalnie zmienia nasz świat – niszczy ekosystemy, zagraża przyszłości ludzi i innych gatunków, a jego skutki odczuwamy coraz wyraźniej. Naukowcy ostrzegają, że wzrost temperatury prowadzi do ekstremalnych zjawisk pogodowych, niedoborów żywności i narastającego ubóstwa. Jednocześnie utrata bioróżnorodności przybiera rozmiary szóstego wielkiego wymierania. Źródłem tych procesów jest działalność człowieka i system gospodarczy, który od lat przekracza granice planetarne. W obliczu tych wyzwań rozmowa o wspólnej przyszłości ludzi i istot pozaludzkich staje się pilniejsza niż kiedykolwiek. Dlatego 24 października 2025 roku w Krakowie odbędzie się konferencja „Kryzys klimatyczny a życie nie-ludzkie: O wspólnej przyszłości ludzi i zwierząt”. Wydarzenie ma stworzyć przestrzeń do refleksji i debaty nad głębokimi powiązaniami między zmianą klimatu, prawami zwierząt a przyszłością wspólnego życia na Ziemi.

Skalę zagrożeń pokazują liczby. Według danych Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi każdego roku aż 20 milionów osób musi opuścić swoje domy z powodu kryzysu klimatycznego, 90 procent raf koralowych jest zagrożonych wyginięciem na skutek ocieplania się oceanów, Grenlandia traciła średnio 259 miliardów ton lodu rocznie w latach 1993–2016, a poziom mórz na świecie wzrósł już o 20 centymetrów w ciągu ostatniego stulecia. Te fakty jasno pokazują, że losy ludzi i innych gatunków są ze sobą nierozerwalnie związane. Przyszłość może istnieć tylko jako wspólna.

Program konferencji obejmuje trzy bloki tematyczne. Poszczególne panele i wystąpienia dotyczyć będą między innymi wpływu zmian klimatu na dziką faunę i migracje zwierząt, relacji między przemysłową hodowlą a degradacją środowiska, emocji i świadomości zwierząt w obliczu stresu klimatycznego, a także języka, jakim powinniśmy mówić o zwierzętach, aby traktować je jako czujące jednostki, a nie jedynie „zasoby”. Ważnym punktem będzie także rozmowa o skutecznej edukacji i rzecznictwie na rzecz zwierząt w instytucjach publicznych i w naszym codziennym życiu, a także o koncepcji miasta wielogatunkowego, które staje się przestrzenią wspólnego istnienia ludzi i zwierząt. Uczestnicy i uczestniczki dowiedzą się również, czy Kraków planuje ograniczyć użycie fajerwerków w przestrzeni publicznej z troski o zwierzęta oraz poznają narzędzia wspierające edukację służb mundurowych w zakresie ochrony życia nie tylko ludzkiego.

Wśród prelegentów i prelegentek konferencji znajdą się osoby reprezentujące różne dziedziny – naukę, prawo, ekologię i komunikację społeczną. Dr hab. prof. UKEN Marcin Urbaniak w wystąpieniu „Co wiemy o emocjach zwierząt?” przybliży aktualny stan wiedzy o emocjonalności i świadomości zwierząt, zachęcając do bardziej empatycznego spojrzenia na inne gatunki. Mec. Karolina Kuszlewicz i dr inż. Robert Skrzypczyński w prezentacji „Miasta wielogatunkowe i ich wyzwania na przykładzie obecności dzików na terenach miejskich” opowiedzą o prawnych i urbanistycznych aspektach współistnienia ludzi i zwierząt w przestrzeni miejskiej. Anna Malinowska z OTOP w wystąpieniu „Zmiany klimatu i zanik bioróżnorodności biologicznej – naczynia połączone czy osobne kryzysy?” pokaże, jak kryzys klimatyczny i utrata różnorodności biologicznej wzajemnie się napędzają. Maria Januszczyk z organizacji Prawnicy na rzecz Zwierząt w prelekcji „Rzecznictwo dla zwierząt – prawo, edukacja i społeczeństwo” przedstawi praktyczne sposoby wspierania ochrony zwierząt w przestrzeni publicznej. Z kolei Juszes (Justyna Żak) w wystąpieniu „Jak rozmawiać o weganizmie, żeby ludzie chcieli słuchać?” podzieli się doświadczeniem, jak mówić o zmianach etycznych w sposób inspirujący i otwarty. Blok Praktyczne rozwiązania i innowacje zakończy moderowana dyskusja z publicznością, którą poprowadzi Monika Kohut, reprezentująca W imię Zwierząt oraz członkini zarządu Federacja Bezpieczna Żywność.

– „Zniszczenie ekosystemów to nie strata „innych” gatunków, lecz erozja podstaw naszego życia. Kiedy giną owady zapylające, zagrożone jest nasze bezpieczeństwo żywnościowe; gdy wymierają lasy, tracimy naturalne systemy regulacji klimatu; a wraz z degradacją oceanów zanika cykl, od którego zależy oddychanie każdego z nas. Mówienie o „życiu nie ludzkim” nie oznacza więc opowiadania o odległych bytach, ale o współtwórcach świata, który podtrzymuje także naszą egzystencję. Kryzys klimatyczny to kryzys relacji i współzależności – kryzys, który dotyka całości życia na Ziemi.” – podkreśla Magdalena Klarenbach z Fundacji Mind & Gravity, pomysłodawczyni i współorganizatorka wydarzenia. – „Nie możemy mówić o odpowiedzialnej przyszłości bez uwzględnienia potrzeb zwierząt, zarówno dzikich, jak i tak zwanych hodowlanych. To nie kwestia tylko empatii, ale też respektowania podstawowego prawa istot poza ludzkich do życia na planecie, którą jako ludzie zawłaszczyliśmy. Przyszłość musi być wspólna albo nie będzie jej wcale. Miasto nie musi być polem konfliktu – może stać się przestrzenią wspólnego istnienia” – dodaje Monika Konieczna ze Stowarzyszenia Akcja Ratunkowa dla Krakowa, współorganizatorka konferencji.

Konferencja odbędzie się w godzinach 9:00–15:30 w budynku Urzędu Miasta Krakowa przy Rynku Podgórskim 1.

Organizatorkami wydarzenia są Fundacja Mind & Gravity, Fundacja Humanity in Action oraz Stowarzyszenie Akcja Ratunkowa dla Krakowa.

Partnerstwo i patronat medialny objęły m.in. Green REV Institute, Fundacja W imię Zwierząt, Koalicja Klimatyczna, Federacja Bezpieczna Żywność, Magazyn ISTOTA, VEGE Magazyn oraz Magazyn Bezpieczna Żywność.

Wydarzenie finansowane jest ze środków Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, a wegański catering zapewni sTrava – wegańska cukiernia & catering.

Udział w konferencji jest bezpłatny, jednak obowiązują zapisy. Liczba miejsc jest ograniczona – formularz rejestracyjny.

Photo: Kateryna Hliznitsova on Unsplash