Nowe podejście do zamówień publicznych w UE – jakość, nie cena

Parlament Europejski przyjął raport w sprawie zamówień publicznych, który wyznacza kierunki istotnych zmian w sposobie przyznawania kontraktów publicznych w całej Unii Europejskiej. Raport podkreśla, że przyznawanie zamówień wyłącznie na podstawie najniższej ceny może szkodzić jakości, zrównoważonemu rozwojowi oraz standardom społecznym. Zamiast tego PE rekomenduje stosowanie kryterium najlepszego stosunku ceny do jakości, szczególnie w przypadku usług intelektualnych i innowacyjnych.

Raport Parlamentu Europejskiego z 9 września 2025 r. (P10_TA(2025)0174) dotyczący zamówień publicznych (2024/2103(INI)) wprowadza istotne zmiany w podejściu do kryteriów oceny ofert. Dokument zwraca także uwagę na konieczność uwzględniania kryteriów ekologicznych i klimatycznych oraz wspierania rolnictwa UE. Co istotne, promowanie zdrowszego odżywiania i polityk żywnościowych sprzyjających zdrowiu i środowisku staje się integralnym elementem zamówień publicznych. Jednocześnie Parlament apeluje o uproszczenie procedur przetargowych dla małych i średnich przedsiębiorstwach, aby zwiększyć ich dostęp do kontraktów i wzmocnić konkurencyjność rynku. Duży nacisk kładziony jest również na transparentność procesów przetargowych, co ma zapewnić uczciwą konkurencję i budować zaufanie obywateli i obywatelek do instytucji publicznych.

Raport określa strategiczne cele, które mają kształtować system zamówień publicznych w całej UE. Chodzi o promowanie jakości, innowacyjności i wartości dodanej, ułatwienie udziału MŚP, uwzględnienie kryteriów zrównoważonego rozwoju, społecznych, jak i zdrowotnych, a także zapewnienie przejrzystości i uczciwej konkurencji. Jednocześnie wskazuje na główne wyzwania, takie jak nadmierne skupienie na najniższej cenie, skomplikowane procedury przetargowe, brak jednolitych standardów oceny ofert w całej UE oraz niewystarczające stosowanie kryteriów zrównoważonego rozwoju i aspektów społecznych.

Aby te wyzwania przezwyciężyć, raport rekomenduje wprowadzenie standardów oceny jakości, uproszczenie procedur dla MŚP, poprawę przejrzystości oraz lepszą koordynację między państwami członkowskimi. Transformacja cyfrowa UE odgrywa w tym kluczową rolę. Cyfryzacja przetargów ma sprawić, że będą one szybsze, bardziej przejrzyste i efektywne, z narzędziami online do składania ofert, ocen i monitorowania zamówień oraz ułatwionym dostępem dla MŚP.

Raport nie jest dokumentem prawnie wiążącym, ale wyznacza kierunki dla Komisji Europejskiej i państw członkowskich. Kolejne etapy obejmują konsultacje i rewizję dyrektyw w latach 2025–2026, a następnie implementację zmian na poziomie krajowym, wraz ze szkoleniami dla pracowników administracji publicznej. Po wdrożeniu zmian Komisja i państwa członkowskie będą monitorować ich skuteczność pod kątem jakości zamówień, wsparcia dla MŚP oraz osiągania celów zrównoważonego rozwoju.

Dla Polski oznacza to konieczność dostosowania krajowego systemu zamówień publicznych do nowych standardów UE. W praktyce może to obejmować uproszczenie procedur przetargowych, wprowadzenie kryteriów zrównoważonego rozwoju, cyfryzację procesów oraz szkolenia dla pracowników administracji publicznej. Dodatkowo konieczne będzie uwzględnienie ewentualnych zmian w polityce dotyczącej udziału podmiotów spoza UE w przetargach finansowanych ze środków unijnych.

Raport Parlamentu Europejskiego wyznacza jasny kierunek. Zamówienia publiczne w UE mają być nowoczesne, zrównoważone i transparentne, stawiając jakość i innowacyjność ponad najniższą cenę.

Przeczytaj także: Stanowisko Green REV Institute dot. dyrektywy w sprawie zamówień publicznych  

Photo: Guillaume Périgois on Unsplash