Aż 61,46 mln euro na promocję mięsa i nabiału

W 2025 r. niemal połowa budżetu Unii Europejskiej na promocję produktów rolnych trafiła na wsparcie sektora mięsa i nabiału. Łącznie 61,46 mln euro przeznaczono na kampanie zachęcające do zwiększenia konsumpcji produktów zwierzęcych – mimo oficjalnych zobowiązań UE do redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz promocji zdrowej, bardziej roślinnej diety.

Zgodnie z analizami organizacji społecznych monitorujących politykę rolną i klimatyczną UE, z całkowitej puli 130,58 mln euro przeznaczonej na promocję żywności w 2025 r., aż 61,46 mln euro trafiło do branży mięsa i nabiału. Środki te pochodzą z programów promocji produktów rolno-spożywczych SIMPLE i MULTI. Pierwszy finansuje kampanie realizowane przez organizacje z jednego kraju członkowskiego, drugi – projekty prowadzone przez podmioty z co najmniej dwóch państw UE lub organizacje paneuropejskie.

Środki trafiły przede wszystkim do kampanii wspierających sektor wieprzowy, wołowy oraz produkty mleczne, w tym sery i przetwory mleczne. Wśród finansowanych projektów znajdują się m.in. wieloletnie programy promujące europejską wieprzowinę na rynkach zagranicznych, takie jak „Pork in Style” (1,35 mln euro wsparcia UE) czy „GREENPIGS” (ok. 3,93 mln euro), a także kampanie dotyczące mięsa króliczego, jak „Rabbit Meat – Europe’s Recipe Continuation” (ponad 3,42 mln euro). Znaczące środki trafiły również do programów dotyczących produktów mlecznych, w tym serów i mleka, takich jak „Haymilk TSG” (4,79 mln euro). W praktyce oznacza to, że niemal połowa całego budżetu na promocję żywności została skierowana do najbardziej emisyjnych sektorów produkcji żywności – podczas gdy Unia Europejska deklaruje konieczność ograniczenia konsumpcji produktów odzwierzęcych i wspierania zdrowszych, bardziej zrównoważonych wyborów żywieniowych.

To oznacza, że cztery lata po kampanii #StopEUMeatAds oraz po publicznych deklaracjach reorientacji finansowania na produkty roślinne i bardziej zrównoważone, Unia Europejska nadal konsekwentnie wspiera najbardziej emisyjne gałęzie produkcji żywności.

Zamiast przyspieszać transformację systemu żywnościowego, instytucje unijne podtrzymują status quo – wbrew własnym celom klimatycznym, zdrowotnym i środowiskowym.

Apele organizacji pozarządowych, naukowców i ekspertów z 2021 r., domagających się zakończenia finansowego wspierania promocji mięsa z publicznych środków, pozostały bez reakcji. Podatki obywateli i obywatelek UE nadal wspierają intensywną produkcję zwierzęcą.

W styczniu 2025 roku Komisja Europejska, za pośrednictwem Agencji Wykonawczej ds. Badań (REA), ogłosiła kolejny nabór na finansowanie promocji produktów rolno-spożywczych w UE i poza nią. W tegorocznym naborze wpłynęło 189 wniosków, co oznacza wzrost o prawie 17% w porównaniu z rokiem 2024. Z budżetu liczącego około 132 mln euro wybrano 72 kampanie: 56 projektów w ramach naboru SIMPLE (91,5 mln euro) oraz 16 projektów w ramach naboru MULTI (39 mln euro). Znaczna część środków SIMPLE trafi na rynki poza UE (m.in. Wielka Brytania, Korea Południowa, Japonia, USA, Chiny). Z kolei 74% budżetu MULTI zostanie przeznaczone na kampanie wewnątrz Unii, głównie we Francji, Włoszech, Niemczech i na Węgrzech.

Wybrane kampanie zostaną uruchomione po podpisaniu umów grantowych: programy MULTI do końca 2025 r., programy SIMPLE na początku 2026 r. Realne działania promocyjne ruszą od stycznia 2026 r.

Znacząca część budżetu ponownie trafiła do sektora mięsa i nabiału. Wśród wybranych projektów znalazły się m.in. duże kampanie promujące europejską wieprzowinę, zarówno na rynku unijnym, jak i w krajach trzecich, takich jak Korea Południowa czy Singapur. Finansowanie otrzymały również działania wspierające konsumpcję mięsa króliczego oraz kampanie promujące produkty mleczne, w tym sery i mleko. W efekcie środki publiczne Unii Europejskiej po raz kolejny zostaną przeznaczone na marketing produktów o wysokim śladzie węglowym, co może spowalniać transformację systemu żywnościowego, wzmacniać istniejące modele produkcji o dużej presji środowiskowej, utrudniać realizację celów klimatycznych UE w sektorze rolnictwa oraz osłabiać skuteczność działań na rzecz poprawy zdrowia publicznego i bezpieczeństwa żywnościowego w perspektywie długoterminowej.

Najważniejsze instytucje międzynarodowe, w tym WHO, FAO, UNICEF oraz IPCC, wskazują, że ograniczenie konsumpcji produktów odzwierzęcych i zwiększenie udziału żywności roślinnej w diecie jest kluczowe zarówno dla zdrowia publicznego, jak i dla stabilności klimatu oraz bezpieczeństwa żywnościowego w przyszłości. Również strategia „Od pola do stołu” i założenia Europejskiego Zielonego Ładu podkreślają konieczność spójności polityk żywnościowych z celami środowiskowymi i zdrowotnymi.

W tym kontekście utrzymywanie wysokiego poziomu wsparcia promocyjnego dla sektora mięsa i nabiału stoi w sprzeczności z własnymi deklaracjami politycznymi Unii Europejskiej oraz z rekomendacjami ośrodków naukowych. Zmniejszanie emisji w rolnictwie i sektorze żywności wymaga konsekwencji, również w obszarze publicznego finansowania komunikacji i promocji.

Przesunięcie części środków promocyjnych na kampanie wspierające zdrowe, zrównoważone wzorce konsumpcji, w tym dietę opartą głównie na produktach roślinnych, byłoby zgodne z aktualnym stanem wiedzy naukowej i międzynarodowymi zaleceniami. Polityki publiczne, w tym system wsparcia promocyjnego, odgrywają istotną rolę w kształtowaniu decyzji konsumenckich i kierunku rozwoju rynku spożywczego. Zapewnienie ich spójności z celami zdrowotnymi i klimatycznymi jest kwestią odpowiedzialnego zarządzania oraz wiarygodności procesów decyzyjnych w Unii Europejskiej.

Photo: Alex Hu on Unsplash