Cybeprzemoc wobec kobiet. Nowa twarz starego problemu

Zagadnieniu bezpieczeństwa kobiet w świecie cyfrowym poświęcona będzie konferencja „Epidemia przemocy wobec kobiet w cyberprzestrzeni”, która odbędzie się 15 września 2025 roku w Sejmie RP. Wydarzenie ma na celu wypracowanie skutecznych rozwiązań systemowych i zwiększenie świadomości społecznej na temat cyberprzemocy wobec kobiet. W Komitecie Naukowym konferencji zasiada m.in. dr. Sylwia Spurek, prezeska European Fem Institute, wspierająca merytoryczne przygotowanie wydarzenia, od lat aktywnie działająca na rzecz ochrony praw kobiet.

Konferencję organizują Uczelnia Korczaka, Fundacja Czas Kobiet wraz z Sejmową Komisją ds. Dzieci i Młodzieży, Sejmową Komisją Polityki Społecznej i Rodziny, Green REV Institute, Stowarzyszeniem Centrum Praw Kobiet oraz European Fem Institute.

Wydarzenie zgromadzi osoby eksperckie z różnych dziedzin – od prawa i psychologii po bezpieczeństwo cyfrowe, aby przedstawić skalę zjawiska cyberprzemocy wobec kobiet i wskazać możliwe rozwiązania systemowe.

Silny akcent w dyskusji wniesie dr. Sylwia Spurek, która od wielu lat specjalizuje się w ochronie kobiet przed przemocą – tworzy prawo, prowadzi badania naukowe, organizuje kampanie społeczne i podejmuje działania polityczne. W czasie kadencji w Parlamencie Europejskim współtworzyła pierwszą unijną Dyrektywę w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, obejmującą również przepisy dotyczące cyberprzemocy. Regulacje te zostały wprowadzone z jej inicjatywy, w następstwie sprawozdania Parlamentu Europejskiego z 2021 roku zawierającego zalecenia dla Komisji w sprawie zwalczania przemocy ze względu na płeć. Przyjęta w kwietniu 2024 roku dyrektywa to pierwsze unijne prawo kompleksowo regulujące tę kwestię.

– Cyberprzemoc to nowa twarz starego problemu, czyli przemocy ze względu na płeć. Przemocy, której kobiety doświadczają tylko dlatego, że są kobietami, a która ma miejsce wszędzie: w domu, na ulicy, w pracy. Przemoc wobec kobiet to zjawisko znacznie starsze od Internetu. Po prostu wraz z rozwojem technologii rozwijają się także nowe formy przemocy wobec kobiet. Prawdą jest, że przemocy mogą doświadczać wszyscy, ale badania i statystyki pokazują, że kobiety są narażone na nią znacznie bardziej w świecie zarówno realnym, jak i internetowym. Według Agencji Praw Podstawowych co trzecia Europejka doświadczyła, doświadcza lub doświadczy przemocy w swoim życiu tylko dlatego, że jest kobietą. Od lat 90. XX wieku zjawisko przemocy wobec kobiet jest rozpoznawane i uwzględniane także w prawie i praktycznie w każdym międzynarodowym systemie prawnym – Organizacji Narodów Zjednoczonych, Rady Europy i Unii Europejskiej – problem przemocy wobec kobiet oraz przeciwdziałanie tej przemocy jako obowiązek państwa określone zostały w wielu aktach prawnych, orzecznictwie i dokumentach stanowionych w ramach tych systemów – dr. Sylwia Spurek tłumaczy zjawisko i skalę problemu w raporcie Cyberprzemoc wobec kobiet w Polsce, który powstał na podstawie zainicjowanych przez nią badań.

Rozwój technologii i powszechny dostęp do Internetu stworzyły nowe możliwości komunikacji, ale także przestrzeń, w której dochodzi do nagminnego krzywdzenia, zwłaszcza kobiet. Formy cyberprzemocy obejmują m.in.: nękanie online, obraźliwe wiadomości i wideo o charakterze seksualnym, podszywanie się pod inne osoby, publikowanie zdjęć lub treści bez zgody osoby, której dotyczą, działania mające zniechęcać kobiety do udziału w życiu publicznym i politycznym.

Cyberprzemoc często współistnieje z przemocą fizyczną, seksualną, psychologiczną czy ekonomiczną. Jak wynika z badań UN Women, kobiety są 27 razy bardziej narażone na cyberprzemoc niż mężczyźni, a aż 73% kobiet na świecie doświadczyło przynajmniej jednej formy przemocy w Internecie.

W Polsce, według Amnesty International, 25% kobiet w wieku 18–34 lat doświadczyło cyberprzemocy przynajmniej raz. Większość z nich odczuwała bezradność, izolację oraz spadek pewności siebie.

Konferencja ma na celu diagnozę problemu i wypracowanie skutecznych metod przeciwdziałania cyberprzemocy wobec kobiet. Dyskusje będą dotyczyć m.in.: odpowiedzialności karnej sprawców, roli platform cyfrowych w przeciwdziałaniu przemocy online, powszechnej edukacji i kampanii społecznych zwiększających świadomość.

W Komitecie Naukowym zasiadają m.in.: prof. dr hab. Mirosław Grewiński, dr. Sylwia Spurek (European Fem Institute) oraz prof. UAM dr hab. Iwona Chmura-Rutkowska. Komitet Honorowy tworzą m.in.: Monika Wielichowska – Wicemarszałkini Sejmu RP, Magdalena Biejat – Wicemarszałkini Senatu RP oraz Katarzyna Ueberhan – Przewodnicząca Sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.

Autorka Laura Bates, której książka „O mężczyznach, którzy nienawidzą kobiet” stanowi pretekst do konferencyjnej dyskusji, podkreśla, że społeczeństwo często nie dostrzega skali przemocy wobec kobiet w cyberprzestrzeni. Bagatelizowanie takich aktów przemocy, nawet w formach pozornie „drobnych”, prowadzi do poważnego kryzysu społecznego i ogranicza bezpieczeństwo kobiet.

Konferencja w Sejmie RP ma być początkiem realnych zmian, które zapewnią kobietom i dziewczętom bezpieczeństwo w świecie cyfrowym, poprzez interdyscyplinarne rozwiązania i strategie przeciwdziałania cyberprzemocy.

Liczba miejsc jest ograniczona – Potwierdź uczestnictwo.

Photo: Freepik