Rak wyrostka robaczkowego coraz częstszy wśród milenialsów i pokolenia Z

Nowotwory wyrostka robaczkowego przez lata uchodziły za medyczną rzadkość – chorowało na nie zaledwie kilka osób na milion. Najnowsze badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych pokazują jednak wyraźny trend: młodsze pokolenia, zwłaszcza osoby urodzone w latach 80., chorują nawet czterokrotnie częściej niż ich dziadkowie. Zdaniem badaczy nie chodzi tu o lepszą diagnostykę, lecz o realny wzrost zachorowalności, który wyraźnie pokrywa się ze zmianami stylu życia – pisze Sandra Zakrzewska na łamach Wysokich Obcasów.  

Andreana Holowatyj, główna autorka badania opublikowanego w Annals of Internal Medicine, zwraca uwagę na związek między występowaniem choroby a zmieniającymi się warunkami środowiskowymi i codziennymi nawykami. Według niej kluczową rolę odgrywa dieta bogata w przetworzone produkty, uboga w błonnik i witaminy, a także rosnąca otyłość w młodym wieku. Te czynniki mają silny związek nie tylko z rakiem wyrostka, ale także z innymi nowotworami przewodu pokarmowego, takimi jak rak jelita grubego czy żołądka, które coraz częściej dotykają młodsze grupy wiekowe.

Chociaż przyczyny nowotworów są złożone, współczesny styl życia – zdominowany przez siedzący tryb życia, wysokoenergetyczne przekąski i brak równowagi żywieniowej – staje się wyraźnym sygnałem ostrzegawczym. Wzorce te wykształciły się w ciągu jednego pokolenia, a ich skutki zdrowotne widoczne są już dziś.

Do tych obserwacji odnosi się także dr n. med. Tomasz Jeżewski, wskazując, że wzrost zachorowań na nowotwory wyrostka robaczkowego, szczególnie wśród młodych dorosłych z pokolenia Z i milenialsów, wpisuje się w szerszy trend wzrostu nowotworów przewodu pokarmowego o wczesnym początku, czyli przed 50. rokiem życia. Jak tłumaczy: „Nowotwory wyrostka robaczkowego są rzadkie, ale ich częstość wyraźnie rośnie. Dane z dużych rejestrów, m.in. Surveillance, Epidemiology, and End Results (SEER), pokazują, że od lat 2000 do 2020 liczba przypadków tych nowotworów niemal się podwoiła, szczególnie w grupie osób w wieku 20–40 lat. W większości są to guzy neuroendokrynne (NET), ale rośnie też liczba gruczolakoraków.”

Dr Jeżewski zwraca uwagę na wieloczynnikowe tło zjawiska:

• „Zmiany w mikrobiomie jelitowym, powiązane z dietą ubogą w błonnik, a bogatą w tłuszcze nasycone, cukry i ultra-przetworzoną żywność.
• Wzrost wskaźników otyłości już od dzieciństwa – czynnik udokumentowany jako ryzyko dla wielu nowotworów przewodu pokarmowego.
• Zmniejszona aktywność fizyczna, związana ze stylem życia ekranowego.
• Częstsze badania obrazowe jamy brzusznej (np. tomografia komputerowa), prowadzące do wykrycia nowotworów wcześniej i częściej – tzw. bias of detection.
• Stany zapalne w obrębie jelit, w tym zespół jelita drażliwego i przewlekłe zapalenie wyrostka, mogą sprzyjać transformacji nowotworowej, choć dane w tym zakresie są ograniczone.”

„Przegląd systematyczny opublikowany w 2023 roku w Nature Reviews Clinical Oncology potwierdza, że nowotwory przewodu pokarmowego o wczesnym początku rosną na świecie w tempie alarmującym – dodaje. Szczególnie dotyczy to jelita grubego, odbytnicy, trzustki oraz wyrostka robaczkowego. WHO i IARC podkreślają konieczność badań przesiewowych i modyfikacji stylu życia już od młodego wieku.”

W kontekście tych danych dr Jeżewski podsumowuje: „Rosnąca liczba przypadków nowotworu wyrostka robaczkowego wśród młodych dorosłych jest potwierdzonym zjawiskiem, wynikającym z nakładania się czynników środowiskowych, dietetycznych i metabolicznych. Choć choroba pozostaje rzadka, to jej wzrost jest częścią szerszego zjawiska epidemiologicznego i wymaga dalszych badań oraz profilaktyki obejmującej całokształt stylu życia – od diety, przez mikrobiom, po aktywność fizyczną.”

W obliczu rosnącej zachorowalności na nowotwory wyrostka robaczkowego, zwłaszcza wśród młodszych pokoleń, kluczowe staje się zrozumienie wpływu stylu życia na zdrowie. Wieloczynnikowe przyczyny tego zjawiska pokazują, że profilaktyka i edukacja zdrowotna, w tym żywieniowa muszą zacząć się już we wczesnym wieku. Tylko takie podejście pozwoli ograniczyć dalszy wzrost zachorowań i poprawić długoterminowe rokowania pacjentów.

dr n. med. Tomasz Jeżewski – kardiolog inwazyjny, specjalista w dziedzinie kardiologii oraz chorób wewnętrznych. Doświadczony konsultant z wieloletnim stażem pracy klinicznej, szpitalnej i ambulatoryjnej. Interesuje się ponadto medycyną stylu życia, medycyną prewencyjną oraz technikami obrazowania w kardiologii.

Photo: Avi Naim / Unsplash