Redaktorze, zasięgi nie mogą być ważniejsze od zdrowia ludzi

Po emisji odcinka programu Rymanowski Live zatytułowanego „Żywieniowy przekręt” pojawiły się liczne głosy krytyki. Widzowie i widzki, eksperci i ekspertki oraz organizacje fact-checkingowe, w tym Stowarzyszenie Demagog, zwrócili uwagę, że w programie z udziałem prof. Cichosz przedstawiono treści sprzeczne z aktualną wiedzą naukową dotyczącą zdrowia i żywienia. W odpowiedzi Green REV Institute oraz Akcja Demokracja wystosowały petycję „Rymanowski Live bez dezinformacji” – obywatelską inicjatywę domagającą się od prowadzącego program i stacji Polsat wprowadzenia wyższych standardów rzetelności oraz odpowiedzialności w przekazie medialnym.

Sygnatariuszki i sygnatariusze apelu podkreślają, że redaktor prowadzący powinien publicznie wziąć odpowiedzialność za rozpowszechnioną w programie dezinformację, przyznając, że materiał zawiera liczne błędy merytoryczne oraz informacje sprzeczne z aktualną wiedzą medyczną. W odpowiedzi na to oczekują przygotowania i publikacji materiału korygującego, w którym głos zabrałyby osoby eksperckie reprezentujące różne dziedziny nauki, zwłaszcza dietetykę i medycynę opartą na faktach. Wśród rekomendowanych specjalistek i specjalistów wymienia się m.in. dietetyczkę kliniczną Iwonę Kibil oraz kardiologa dr. Tomasza Jeżewskiego, którzy od momentu emisji programu konsekwentnie dementują przedstawione w nim nieprawdziwe tezy, prezentując rzetelne dane naukowe.

Zdaniem inicjatorek i inicjatorów apelu, zaproszenie takich ekspertów i ekspertek do programu pozwoliłoby nie tylko sprostować błędy, ale także pomóc odbudować zaufanie publiczne oraz pokazać, że media są gotowe korygować swoje pomyłki w duchu rzetelności i odpowiedzialności.

Apel nie ogranicza się jednak do konkretnego odcinka – jego autorki, autorzy oraz osoby wspierające inicjatywę podkreślają potrzebę wprowadzenia trwałych procedur weryfikacji merytorycznej w redakcjach. Szczególnie ważne jest, aby każdy materiał dotyczący zdrowia i nauki był konsultowany z odpowiednimi ekspertami i ekspertkami, co zapewni wiarygodność przekazu i ochroni widzów i widzki przed szkodliwą dezinformacją.

Jak słusznie zauważyło Stowarzyszenie Demagog, nie jest to pierwszy raz, gdy w programach prowadzonych przez Bogdana Rymanowskiego pojawiają się osoby szerzące niezweryfikowane informacje i mity podważające ustalenia nauki. Wielokrotnie wskazywano na przypadki zapraszania gości, którzy promowali niepotwierdzone teorie lub kwestionowali medycynę opartą na dowodach. Właśnie dlatego autorki, autorzy i osoby popierające apel podkreślają, że nadszedł czas na wzięcie odpowiedzialności – zarówno przez prowadzącego, redakcję programu, jak i stację Polsat. W dobie, gdy zaufanie do mediów jest coraz bardziej kruche, odwaga przyznania się do błędu może stać się symbolem profesjonalizmu i szacunku wobec odbiorczyń i odbiorców.

Dezinformacja zdrowotna i żywnościowa to jedno z najpoważniejszych zagrożeń współczesnej komunikacji publicznej. Obejmuje fałszywe twierdzenia dotyczące bezpieczeństwa i wartości zdrowotnej produktów spożywczych, nierzetelne informacje o profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób oraz negowanie ustaleń medycyny opartej na dowodach naukowych. Skutki tej dezinformacji są realne, mierzalne i często tragiczne. Badania Massachusetts Institute of Technology (MIT) z 2018 roku wykazały, że fałszywe informacje rozprzestrzeniają się sześć razy szybciej niż prawdziwe, a „fake news” ma aż 70% większe szanse, by zostać dalej udostępniony niż treści oparte na faktach. Oznacza to, że każdy niezweryfikowany przekaz dotyczący zdrowia może realnie zagrażać życiu i bezpieczeństwu osób, które na jego podstawie podejmują decyzje o leczeniu lub stylu życia.

Nie mniej istotnym postulatem inicjatywy jest wsparcie edukacji medialnej widzek i widzów, aby rozwijali krytyczne myślenie oraz umiejętności weryfikacji informacji zdrowotnych. W świecie przesyconym niezweryfikowanymi, uproszczonymi lub sensacyjnymi treściami zdrowotnymi, kompetencje pozwalające rozpoznawać wiarygodne źródła i oddzielać fakty od opinii są kluczowe. Media, jako jedno z głównych źródeł wiedzy o zdrowiu, mają potencjał, by nie tylko dostarczać rzetelnej informacji, lecz także uczyć, jak ją rozumieć i oceniać. Taka postawa realnie wzmacnia świadomość zdrowotną i odporność społeczną na dezinformację.

Inicjatywa „Rymanowski Live bez dezinformacji” to przykład obywatelskiego zaangażowania na rzecz jakości debaty publicznej. W czasach, gdy dostęp do informacji jest powszechny, ale ich rzetelność często pozostawia wiele do życzenia, takie głosy przypominają, że wolność słowa idzie w parze z odpowiedzialnością za jej skutki. Apel nie domaga się cenzury, lecz podnoszenia standardów – troski o prawdę, uczciwość i dobro wspólne. To wezwanie do refleksji nad rolą mediów w kształtowaniu świadomości społecznej oraz o konieczności, by przekazy medialne służyły wszystkim odbiorczyniom i odbiorcom w sposób bezpieczny, rzetelny i inkluzywny.

Link do petycji tutaj.

Photo: Centrum Prasowe Grupy Eurozet – Grupa Eurozet